Obserwatorium Astronomiczne UW

jest placówką naukową działającą nieprzerwanie od niemal dwustu lat.

Obecnie stanowi część Wydziału Fizyki UW. OAUW składa się z Katedry Astrofizyki Obserwacyjnej oraz dwóch zakładów: Astrofizyki Teoretycznej oraz Astronomii Pozagalaktycznej. Ponadto OAUW dysponuje dwoma stacjami obserwacyjnymi. Stacja północna znajduje się w Ostrowiku (40km od Warszawy), wyposażona jest w 60cm teleskop optyczny oraz kamerę CCD, służący głównie do celów edukacyjnych oraz projektów studenckich. Stacja południowa znajduje się w Las Campanas w Chile, wyposażona jest w 1,3m teleskop przeznaczony dla projektu OGLE. Pozycję światowego lidera w dziedzinie wielkoskalowych przeglądów fotometrycznych nieba OAUW zawdzięcza realizowanym od kilkunastu lat projektom OGLE i ASAS.

Wybitny poziom badań naukowych decyduje o znaczącej pozycji OAUW w kraju i na świecie, o czym świadczą zaszczytne nagrody przyznane m.in. przez Premiera RP, Fundację na rzecz Nauki Polskiej czy Prezesa Polskiej Akademii Nauk, a także prestiżowe granty krajowe (Fundacja na rzecz Nauki Polskiej, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Narodowe Centrum Nauki) i zagraniczne (National Science Foundation, NASA, European Research Council). Nasi Pracownicy aktywnie uczestniczą również w znanych światowych projektach astronomicznych, takich jak Araucaria, H.E.S.S., CTA, LIGO/VIRGO, Gaia, Einstein Telescope i Planck. Wykorzystując najnowsze metody obliczeniowe powstają w OAUW ogólnodostępne, międzynarodowe projekty jak na przykład Universe@home.

Next

OGLE

Optical Gravitational Lensing Experiment

The Optical Gravitational Lensing Experiment (Eksperyment Soczewkowania Grawitacyjnego) to projekt naukowy mający na celu wykrywanie i obserwację zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego prowadzony nieprzerwanie od 1992 roku. OGLE jest jednym z największych długoskalowych przeglądów nieba na świecie. Zespół polskich astronomów kierowany jest przez prof. Andrzeja Udalskiego. Do obserwacji nieba wykorzystywany jest 1,3m polski teleskop wybudowany na potrzeby projektu w Las Campanas w Chile. Od 2010 roku projekt znajduje się w czwartej fazie. Obecnie teleskop wyposażony jest w jeden z największych na świecie detektorów CCD o polu widzenia odpowiadającym powierzchni siedmiu tarcz Księżyca. Zasadniczym obszarem obserwacji są bogate w gwiazdy rejony, takie jak centrum i dysk naszej Galaktyki oraz cały System Magellana.

Next

Projekt OGLE każdej nocy rejestruje jasności około miliarda gwiazd i obecnie zgromadził największą na świecie bazę danych fotometrycznych. Rezultaty naukowe są imponujące. Przede wszystkim osiągnięto główny cel projektu, czyli potwierdzono istnienie zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego, a także wykryto dziesiątki planet pozasłonecznych, w tym pierwsze planety swobodne – bez macierzystych gwiazd. Ponadto nieprzerwane dane fotometryczne pozwoliły stworzyć największy w dziejach astronomii katalog gwiazd zmiennych. Dzięki obserwacjom zespołu OGLE wykryto pierwszą cefeidę w układzie podwójnym, co pozwoliło wyznaczyć po raz pierwszy masę takiej gwiazdy. Dzięki wieloletnim obserwacjom ogromnej liczby obiektów polscy astronomowie mieli możliwość jako pierwsi zaobserwować proces łączenia się dwóch gwiazd. Nieprzerwana analiza gwiazd zmiennych dostarcza informacji o coraz to nowych ciekawych obiektach.

Next

ASAS

All Sky Automated Survey

Projekt ASAS (Automatyczny Przegląd Całego Nieba) prowadzony jest przez prof. Grzegorza Pojmańskiego i bazuje na danych z dwóch w pełni automatycznych stacji obserwacyjnych: południowej znajdującej się w Las Campanas w Chile oraz północnej mieszczącej się na Haleakala, Maui (Hawaje). Każda ze stacji wyposażona jest w dwie szerokokątne kamery, obserwujące jednocześnie w dwóch pasmach fotometrycznych, jeden teleskop o wąskim polu widzenia i jeden instrument o bardzo szerokim polu widzenia. Głównym celem projektu jest nieprzerwane monitorowanie całego nieba w poszukiwaniu wszelkiego rodzaju zmienności. Do najważniejszych osiągnięć projektu ASAS należą: utworzenie kompletnej bazy gwiazd całego nieba jaśniejszych niż 14 wielkość gwiazdowa (ponad 30mln obiektów), stworzenie największego katalogu jasnych gwiazd zmiennych, odkrycie wielu gwiazd supernowych, nowych, nowych karłowatych i dwóch komet.

Next

Gaia

Gaia jest najważniejszą misją kosmiczną Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA), której członkiem Polska stała się w 2012 roku. Zadaniem misji jest wykonanie trójwymiarowej mapy naszej Galaktyki przez obserwacje miliarda gwiazd. Dodatkowo Gaia wykrywa supernowe i inne zjawiska tymczasowe, które wymagają natychmiastowych obserwacji z Ziemi. Naukowcy z OAUW analizują codziennie porcje danych z satelity szukając w nich supernowych, a znalezione obiekty obserwują za pomocą teleskopów naziemnych. Obserwacje i ich analiza przeprowadzane są często przez studentów OAUW w atrakcyjnych miejscach na świecie (Włochy, Francja, Chile). Dane z misji Gaia są również przeszukiwane pod kątem zjawisk mikrosoczewkowania grawitacyjnego, dzięki czemu, przez połączenie danych projektu OGLE i Gaia, będzie możliwe na przykład odkrycie pierwszej samotnej czarnej dziury w naszej Galaktyce.

Next

LIGO-VIRGO

Pracownicy OAUW uczestniczą w poszukiwaniach fal grawitacyjnych. Istnienie tych fal przewidywane jest przez Ogólną Teorię Względności. Do wykrycia fal grawitacyjnych zbudowano detektory interferometryczne LIGO i VIRGO. OAUW zaangażowane jest w analizę danych z obu tych urządzeń. W szczególności w OAUW prowadzone są badania nad własnościami układów podwójnych obiektów zwartych oraz analiza danych z tych obserwatoriów. Obecnie detektory LIGO i VIRGO są w końcowej fazie wprowadzania ulepszeń, które zwiększą ich zasięg dziesięciokrotnie. Te ulepszenia dają ogromną szansę na wykrycie fal grawitacyjnych w ciągu najbliższych lat.

Next

HESS-CTA

Pracownicy OAUW uczestniczą w badaniach kosmosu w najwyższych energiach dzięki udziałowi w pracach obserwatorium HESS w Namibii. Obserwatorium HESS składa się z pięciu teleskopów: czterech dziesięciometrowych i jednego trzydziestometrowego. Za pomocą tych urządzeń prowadzone są obserwacje najbardziej energetycznych fotonów nadbiegających do nas z kosmosu (o energiach w zakresie od 100 GeV do 50 TeV). W tym zakresie wykrywane są takie obiekty jak pozostałości po wybuchach supernowych, pulsary, akreujące czarne dziury, czy też obszary powstawania gwiazd. Dzięki obserwacjom w tym zakresie można między innymi poznać źródła promieni kosmicznych, a także weryfikować prawdziwość Szczególnej Teorii Względności. OAUW zaangażowane jest w prace rozwojowe nad budową kolejnego obserwatorium w tym zakresie – Cherenkov Telescope Array (CTA). CTA ma mieć znacznie większą czułość i szerszy zakres widmowy. Przewidywane rozpoczęcie obserwacji CTA to rok 2019.

Next

Studia

Ofertę dydaktyczną na kierunku Astronomia stanowią dwustopniowe studia: licencjackie i magisterskie, studia indywidualne (dla najzdolniejszych absolwentów szkół średnich) oraz studia indywidualne trzeciego stopnia (doktoranckie).

Studia licencjackie

Studia pierwszego stopnia na kierunku astronomia trwają trzy lata. Podstawą tych studiów jest zdobycie wiedzy w dziedzinie matematyki, informatyki, fizyki oraz podstaw astronomii ogólnej, jak również astrofizyki obserwacyjnej. Uzyskany po ich ukończeniu tytuł licencjata pozwala kontynuować studia astronomiczne na drugim stopniu, a także obiegać się o przyjęcie na wiele innych kierunków studiów ścisłych drugiego stopnia.

Studia magisterskie

Studia drugiego stopnia trwają dwa lata. Pozwalają poznać metody badawcze wielu działów astrofizyki teoretycznej, dają praktyczną umiejętność prowadzenia obserwacji i ich opracowania, a także umożliwiają rozpoczęcie pracy w projektach naukowych prowadzonych w OAUW. Ten etap studiów uczy pracy w zespole oraz samodzielnej analizy danych i modelowania zjawisk. Absolwent studiów drugiego stopnia zdobywa tytuł magistra, posiada gruntowną wiedzę umożliwiającą rozpoczęcie studiów trzeciego stopnia lub podjęcie pracy zarówno w nauce jak i innych sektorach związanych z informatyką i analizą danych.

Studia doktoranckie

Studia trzeciego stopnia prowadzone są w trybie studiów indywidualnych i trwają cztery lata. Studia te to przede wszystkim prowadzenie prac badawczych pod kierunkiem opiekuna naukowego oraz pogłębianie wiedzy związanej z tematem własnej pracy doktorskiej. Studenci studiów doktoranckich zdobywają również umiejętności dydaktyczne, prowadząc zajęcia dla studentów pierwszego i drugiego stopnia studiów astronomicznych. Dla najlepszych doktorantów przewidziane są liczne stypendia naukowe. Rezultaty pracy własnej doktoranta i jego udziału w pracach grup badawczych stanowią podstawę rozprawy doktorskiej. Absolwenci studiów doktoranckich w OAUW z powodzeniem robią kariery naukowe w Polsce i w najlepszych ośrodkach naukowych za granicą.

Rekrutacja

Rekrutacja na studia pierwszego stopnia opiera się przede wszystkim na wynikach egzaminu maturalnego z fizyki z astronomią, matematyki oraz informatyki (kandydat nie musi zdawać wszystkich tych przedmiotów). Rekrutacja na studia drugiego stopnia bazuje na osiągnięciach kandydata na studiach pierwszego stopnia. Absolwenci studiów pierwszego stopnia (kierunków innych niż astronomia, fizyka) mogą również zdawać egzamin wstępny, jeżeli tematyka studiów pierwszego stopnia odbiega znacząco od tematyki studiów pierwszego stopnia na kierunku astronomia. Absolwenci kierunków pokrewnych, takich jak informatyka, matematyka, chemia czy licznych kierunków na uczelniach technicznych, nie powinni mieć problemów z kwalifikacją. Rekrutacja na studia doktoranckie odbywa się na podstawie dotychczasowych osiągnięć studenta oraz opinii opiekuna naukowego. Szczegółowe zasady rekrutacji są każdego roku opisane na stronie Internetowej Rejestracji Kandydatów Uniwersytetu Warszawskiego - irk.uw.edu.pl lub na stronie Wydziału Fizyki - www.fuw.edu.pl

Koło naukowe

Koło Naukowe Astronomów UW jest najstarszym kołem naukowym działającym przy Wydziale Fizyki UW. Główne cele działalności to rozwijanie naukowych zainteresowań, poszerzanie wiedzy i zdobywanie umiejętności przydatnych w późniejszej pracy naukowej, ale także popularyzacja astronomii i integracja studenckiego środowiska astronomicznego. Spotkania Koła są otwarte dla wszystkich zainteresowanych. O działalności koła można dowiedzieć się więcej na stronie - http://www.astrouw.edu.pl/knastr/

Ostrowik

Stacja Obserwacyjna w Ostrowiku położona jest około 40 km na południowy-wschód od centrum Warszawy. Podstawowym instrumentem Stacji jest 60-cm teleskop Cassegraina, produkcji Carl Zeiss Jena. Teleskop wyposażony jest w wysokiej wydajności kwantowej, cienką kamerę CCD Tektronix o rozmiarach 512×512 pikseli. Stacja służy głównie studentom do nauki prowadzenia obserwacji.

www.astrouw.edu.pl