Gaia i efemerydy soczewkujących tranzytów
Gaia to sztuczny satelita wyposażony w niezwykle precyzyjny teleskop kosmiczny. Kwintesencją pracy urządzenia jest opublikowany w kwietniu 2018 roku głęboki przegląd całego nieba. Co ważniejsze pomiary nie dotyczą wyłącznie jasności obiektów (czyli fotometrii), ale również ich położeń (tzw. astrometrii) wraz z prędkością ruchów własnych. Tak szeroka wiedza to narzędzie pozwalające na prognozowanie pozycji z niedostępną wcześniej dokładnością.
Szczególnie interesujące może być przewidywanie przejść jednego ciała na tle drugiego w sytuacji, gdy to pierwsze charakteryzuje się dostatecznie dużą masą. Wówczas zgodnie z postulatami Ogólnej Teorii Względności zakrzywiona czasoprzestrzeń doprowadzania do ugięcia strumienia światła w sposób podobny do soczewki, taki zarejestrowany skok blasku czy pozorne odchylenie położenia to cenna informacja na temat parametrów fizycznych badanego układu.
Więcej na ten temat opowie gość spotkania koła, które odbędzie się 11 grudnia o godz. 17:30 w Sali Kopernikańskiej Obserwatorium Astronomicznego UW. Jest nim Peter McGill, doktorant z Uniwersytetu w Cambridge, poprowadzi on wystąpienie (w jęz. angielskim) pt. Predicting microlensing events with Gaia [Przewidywanie zjawisk mikrosoczewkowania za pomocą Gai]. Poza wykładem jest to również dobra okazja na rozmowę z naukowcem reprezentującym jedną z najlepszych na świecie uczelni zajmujących się badaniami w zakresie astronomii.
Abstrakt referatu:
Satelita Gaia zmierzyła położenia, ruchy własne oraz paralaksy dla 1,4 mld źródeł z niebywałym poziomem precyzji. Te wysokiej jakości rozwiązania astrometryczne pozwalają przewidzieć przyszłe zjawiska mikrosoczewkowania, zarówno fotometryczne jak i astrometryczne, gdzie moment maksimum jest czasem możliwy do prognozowania nawet w skali godzin.
Z uwagi na możliwość determinacji tych zjawisk z czasowym wyprzedzeniem, mogą być organizowane dalsze ukierunkowane akcje, które pozwolą na dokładne pomiary mas soczewek. Pomiary tych mas dostarczą zasadniczych punktów porównawczych dla modeli ewolucji i atmosfer gwiazdowych licznych rodzajów gwiazd.
W czasie wystąpienia przedstawię metody używane do wyodrębniania tych rzadkich zjawisk z danych Gai wraz z pewnymi interesującymi zjawiskami, które znalazłem. Przedyskutuję możliwe dalsze strategie i szkic wkładów oraz zastosowań tej pracy w OGLE i innych przeglądach.
oryginalnie:
The Gaia satellite has measured positions, proper motions
and parallaxes for 1.4 billion sources at an unprecedented level of
precision. These high-quality astrometric solutions allow the prediction
of future microlensing events, both astrometric and photometric, with
the time of maximum in some cases being predictable within hours.
Because these events can be forecasted ahead of time, targeted follow-up
campaigns can be organised, which will lead to precision measurements of
the lens masses. These mass measurements will provide vital comparison
points for stellar atmospheres and evolutionary models for a rich
variety of stars.
In this talk, I will present the methods used to extract these rare
events from the Gaia data along with some of the interesting events I
found. I will discuss possible follow-up strategies and outline
implications and applications of this work to OGLE and other surveys.
