Planeta wokół Gwiazdy Barnarda

Wyniki obserwacji opublikowanych w czasopiśmie Nature przez grupę 63 naukowców z 32 instytucji badawczych wskazują na istnienie planety wokół najbliższej Słońcu pojedynczej gwiazdy, odległej o 6 lat świetlnych Gwiazdy Barnarda.

Międzynarodowym zespołem naukowców kierował Ignasi Ribas, a jednym z autorów pracy jest dr hab. Marcin Kiraga z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Wizja artystyczna planety Gwiazdy Barnarda      (ESO/M. Kornmesser)

Odkrycia dokonano dzięki pomiarom zmian prędkości radialnych, które zostały wykonane za pomocą siedmiu wysokiej klasy spektrografów.  Największe znaczenie miały dane otrzymane z instrumentów CARMENES i HARPS.

Obecność planety została stwierdzona dzięki pomiarom zmian prędkości radialnych. Zmiany okazały się bardzo niewielkie – zaledwie 1.2 m/s. Powtarzają się one okresowo co 233 dni.  Pomiary zmian jasności i indeksów aktywności gwiazdy centralnej potwierdziły, że jej okres rotacji wynosi około 140 dni. Nie stwierdzono natomiast zmian o okresie zbliżonym do 233 dni. Dało to podstawy do przypuszczeń, że najbardziej prawdopodobną przyczyną zmian prędkości radialnych jest obecność planety o masie ponad 3.3 masy Ziemi, krążącej w odległości około 60 milionów kilometrów od macierzystej gwiazdy, tj. 2.5 raza bliżej niż Ziemia wokół Słońca.  Strumień energii promieniowania docierający do planety od Gwiazdy Barnarda wynosi zaledwie 2% strumienia otrzymywanego przez Ziemię od Słońca. Powoduje to, że temperatura powierzchni nowoodkrytej planety jest bardzo niska.

W przyszłosci będzie możliwe potwierdzenie istnienia tej planety za pomocą innych technik astronomicznych: obserwacji astrometrycznych (spodziewana amplituda zmian położenia na niebie Gwiazdy Barnarda związana z obecnością planety jest większa niż 13 mikrosekund łuku), a także poprzez bezpośrednią detekcję.  Bezpośrednia detekcja może być  jednak trudna, ponieważ Gwiazda Barnarda jest około miliarda razy jaśniejsza od odkrytej planety.