Planck
Pierwsze naukowe wyniki misji Planck
Pierwsze rezultaty naukowe misji satelitarnej Planck zostały zaprezentowane na konferencjach, które odbyły się w Paryżu (Francja) i w Seattle (USA). Zespół naukowców tej misji udostępnił nowy katalog danych astronomicznych stworzony na podstawie obserwacji całego nieba. Katalog zawiera dane dotyczące punktowych i rozciągłych źródeł astronomicznych – od wielu tysięcy wcześniej nieznanych pyłowych obłoków, w których rodzą się obecnie nowe gwiazdy, do najbardziej masywnych gromad galaktyk. Planck jest misją satelitarną Europejskiej Agencji Kosmicznej realizowaną przy znaczącym wkładzie NASA.
Satelita Planck rozpoczął misję w maju 2009 roku, a od sierpnia 2009 obserwuje niebo w ramach programu badania wczesnego Wszechświata, tj. Wszechświata w wieku zaledwie kilkuset tysięcy lat po Wielkim Wybuchu (który nastąpił około 13.7 miliardów lat temu).
Planck obserwuje niebo w dziewięciu zakresach fal elektromagnetycznych między podczerwienią i falami radiowymi. Czułością pomiarów i kątowa zdolnością rozdzielczą instrumenty Plancka przewyższają wszystkie poprzednie misje tego typu.
Super czułe detektory Plancka wykonają przegląd całego nieba (co najmniej czterokrotnie) mierząc temperaturę i polaryzację kosmicznego promieniowania tła – pozostałości po Wielkim Wybuchu. Uzyskane w ten sposób dane pozwolą kosmologom kontynuować rozszyfrowywanie zagadek ewolucji oraz przyszłego losu Wszechświata, a także jego fizycznych składowych, np. ciemnej energii, ciemnej materii, czy nawet pierwotnych fal grawitacyjnych.
Na kosmologiczne wyniki analizy danych zbieranych przez Plancka trzeba będzie jeszcze poczekać dwa lata, ale wyniki wczesnych obserwacji obiektów astronomicznych w naszej Galaktyce, jak również w odległych galaktykach i ich gromadach zostają udostępnione dzisiaj, 11 stycznia, 2011. Dane te pochodzą ze wstępnego przeglądu całego nieba. – mówi prof. Krzysztof Górski z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego i Jet Propulsion Laboratory w Pasadenie USA, jeden z liderów amerykańskiego zespołu satelity Planck.
Zespół Plancka skatalogował około 10 000 (w tym kilka tysięcy wcześniej nieznanych) tzw. „zimnych jąder” – niskotemperaturowych obłoków pyłowych, z których powstają nowe gwiazdy. W katalogu Plancka znajdują się zimne jądra o temperaturze zaledwie około 7K, co czyni je jednymi z najzimniejszych fizycznych obiektów w kosmosie.
Nowy katalog Plancka zawiera też niektóre z najbardziej masywnych znanych gromad galaktyk, jak również około dwudziestu nowych obiektów tego typu. Najbardziej masywna gromada ma masę około miliona miliardów mas Słońca, co czyni ją jedną z najmasywniejszych znanych gromad galaktyk. Astronomowie badają gromady galaktyk by zrozumieć lepiej ewolucję samych galaktyk oraz naturę ciemnej materii i ciemnej energii – egzotycznych substancji, które dominują wśród materialnych składników Wszechświata.
Nowy katalog Plancka zawiera również najlepsze dane dotyczące „kosmicznego tła w podczerwieni”, czyli promieniowania wyemitowanego przez gwiazdy i galaktyki we wczesnym Wszechświecie, a także nowe obserwacje krańcowo aktywnych galaktyk wyrzucających materię w formie radiowo świecących strug – tzw. dżetów – dodaje prof. Górski.
—————————-
Więcej informacji nt. misji Plancka:
